Schijnzelfstandigheid, Wet DBA, Wet VBAR of Zelfstandigenwet? Alle ontwikkelingen op een rij voor opdrachtgevers én ZZP’ers

Sinds 1 januari 2025 is het handhavingsmoratorium binnen de Wet DBA opgeheven, waardoor de Belastingdienst actief handhaaft op schijnzelfstandigheid. Dit heeft grote impact op zowel opdrachtgevers als ZZP’ers. Tegelijkertijd zorgt de verkiezingsuitslag van 2025 voor een verschuivend politiek speelveld. Er komt beweging in het ZZP-beleid, maar welke richting het precies opgaat, is nog onzeker.

In dit uitgebreide overzicht nemen wij je mee in:

• Wat er in 2025 speelt rondom toezicht en regelgeving

• Wat opdrachtgevers en ZZP’ers nu moeten doen

• Wat er politiek op tafel ligt richting 2026 en verder

Actieve handhaving Wet DBA sinds 1 januari 2025

Vanaf 2025 controleert de Belastingdienst actief of een zelfstandige in werkelijkheid niet functioneert als werknemer. Hiervoor wordt gebruikgemaakt van het beslis- en afwegingskader (gepubliceerd november 2024), gebaseerd op eerdere jurisprudentie en het Deliveroo-arrest.

Als achteraf blijkt dat iemand eigenlijk werknemer is:

• Naheffingen loonbelasting en sociale premies

• Correctieverplichtingen en boetes

• Afdracht van pensioenpremies met terugwerkende kracht

• Risico op keten- en inlenersaansprakelijkheid

Dit kan al gelden voor werkrelaties die in juni 2025 nog niet zijn aangepast, met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2025.

Wanneer is iemand zelfstandige en wanneer werknemer? 

De Belastingdienst kijkt onder andere naar:

• Wordt er leiding en toezicht uitgeoefend?

• Mag de ZZP’er zich laten vervangen?

• Is er sprake van ondernemersrisico?

• Is er vrijheid in tijd, plaats en werkwijze?

• Is iemand geïntegreerd in de organisatie?

Hoe meer afhankelijkheid, hoe eerder sprake van een dienstverband.

Wat kunnen opdrachtgevers doen? 

1. Per ZZP’er een risico-inschatting maken

2. Het juiste contractmodel kiezen

• Arbeidsovereenkomst

• Inhuur via eigen B.V.

• Via intermediair of uitzendconstructie

• Stoppen bij te groot risico

3. Documenteer zowel afspraken als werkelijke uitvoering

Wat moeten ZZP’ers aantoonbaar op orde hebben?

• Duidelijke overeenkomst van opdracht

• Meerdere opdrachtgevers

• Ondernemersrisico en eigen middelen

• Zakelijke verzekeringen en administratie

• Niet opgenomen zijn in de interne organisatie

Zelfstandigheid moet je zijn én kunnen bewijzen.

Toekomst: Wet VBAR of Zelfstandigenwet? 

Om de grens tussen loondienst en ondernemerschap te verduidelijken, liggen twee wetsvoorstellen op tafel:

VBAR

• Verwachte invoering: juli 2026

• Bepaalt achteraf of sprake is van schijnzelfstandigheid

• Kreeg veel kritiek van de Raad van State

Zelfstandigenwet

• Bepaalt vooraf of iemand als ZZP’er mag werken

• Werkt met drie toetsen + onafhankelijke commissie

• Inbedding telt niet mee als criterium

• Groot politiek draagvlak – realistische kans van invoering

🔧 Andere belangrijke verwachtingen

Minimum uurtarief

• Breed politiek draagvlak

• Kans is groot dat het wordt ingevoerd

• Wordt geen verplicht minimumloon zoals bij werknemers

• Onder het minimumtarief kunnen ZZP’ers eisen om als werknemer te worden gezien

Verplichte AOV

• Waarschijnlijk verplichting mét keuzevrijheid
  → verplicht, tenzij je kunt aantonen dat je verzekerd bent

• Verwachte invoering niet vóór 2030

Zelfstandigenaftrek

• Wordt vrijwel zeker verder afgebouwd

• Vooruitzicht: naar €900 in 2027

• Daarna: onzeker of deze blijft bestaan of wordt afgeschaft

🎯 Conclusie
De tijd van zomaar een ZZP’er inhuren is voorbij.
Flexibiliteit blijft mogelijk, maar bewust, aantoonbaar en juridisch onderbouwd. In 2025 ligt de focus op handhaving via de Wet DBA, en vanaf 2026 staat een structurele herziening via VBAR of de Zelfstandigenwet voor de deur.

👉🏼 Voor opdrachtgevers betekent dit: risico’s verkleinen, dossieropbouw en keuzes per opdracht
👉🏼 Voor ZZP’ers betekent dit: ondernemerschap zichtbaar maken en goed vastleggen

🛟 Twijfel je of jouw ZZP-inhuur veilig is?
Neem vrijblijvend contact op en we komen graag jouw mogelijke risico’s beperken!